Cultuurdrager van Hart van Zuid in Hengelo
Stork
Hart van Zuid in Hengelo, het voormalige fabrieksterrein van de firma Stork, is een gebied met een uniek karakter. Het rijke industriële verleden ligt hier voor het oprapen. Maar je moet het wél zien!
De stichting Storkiaan wil de Stork-identiteit van het gebied weer zichtbaar maken en versterken met (kunst)objecten, industrieel erfgoed, digitale middelen en andere (innova- tieve) verwijzingen. We doen dat samen met bewoners, gebruikers, gemeente en andere partijen. Uiteindelijk ontstaat zo een Storkroute, een soort ketting met schitterende parels en andere industrieën. Deze parels van Stork van het nieuwe Hart van Zuid wordt de trots van Hengelo.
Dit Masterplan voor de periode 2020-2030 is de basis voor het handelen van de stichting Storkiaan. Het gaat daarbij om drie dingen: dromen, durven en dóen.
Onze missie en visie
Ambitie
Voor het DNA van Hengelo, het onderscheidend vermogen, kom je onvermijdelijk uit bij Stork. Het bedrijf drukt vanaf 1868 een onuitwisbaar stempel op de stad. De (her)ontwikkeling van Hart van Zuid biedt een unieke kans om dat Stork-gevoel te accentueren en te verbinden met de stad van nu. Een zichtbare Stork-route vertelt het verhaal van Hengelo en zorgt voor de noodzakelijke samenhang in dit gebied. Maar de route vormt ook een attractie op zich. Ze is parelsnoer, met oude en nieuwe objecten die in allerlei vormen verwijzen naar Stork.
Inspirerende voorbeelden zijn het Mauerpark in Berlijn en de Industriecultuurroute in het Duitse Roergebied. Ze trekken veel bezoekers aan dankzij hun eigentijdse invulling van de geschiedenis.
We richten ons primair op dit kerngebied, maar houden daarnaast oog voor aangrenzende gebieden met een industrieel verleden (ROC van Twente, Hazemeijer, Tuindorp). In de statuten is onze doelstelling als volgt geformuleerd:
‘Het realiseren van een Storkroute in het gebied Hart van Zuid in de gemeente Hengelo (O), met objecten, digitale middelen en andere verwijzingen naar de vroeger op deze plek gevestigde firma Stork. Zij tracht dit doel onder meer te bereiken door: ideeën voor invulling van de Storkroute in de samenleving op te halen en deze zo mogelijk te helpen uitvoeren. De stichting heeft hierin een coördinerende rol. Daarnaast ontplooit Storkiaan ook zelf initiatieven voor onderdelen van de route.’
Plein - Industrieplein
De herinrichting van het Industrieplein
Het plein is een natuurlijk startpunt van de Storkroute, ook omdat het hoofdgebouw van de firma Stork hier altijd is gevestigd geweest (nu VDL). Het op 4 november 2019 onthulde gedenkteken voor de April-meistakingen van 1943 (begonnen bij Stork en uitgegroeid tot de grootste verzetsdaad tijdens de oorlog) bij de zuidingang van het station is een eerste invulling van de route. Het is het resultaat van een nauwe samenwerking tussen de stichting Storkiaan en de gemeente Hengelo. De uitvoering past in het beeldplan van het plein.
Storkiaan heeft de teksten van het gedenkteken afgestemd met de stichting Landelijke Herdenking April-meistakingen 1943. Deze werkwijze is het uitgangspunt voor andere onderdelen van de Storkroute.
Laan - Laan Hart van Zuid
Tussen Industrieplein en de kruising met de Breemarsweg
Vanuit het station gezien is dat aan de linkerkant de hoge zwarte pijp van DEC Noord (Decentrale Energie Centrale) van Warmtebedrijf Hengelo op de hoek Langelermaatweg-Laan Hart van Zuid. Daarin bevindt zich een zeer grote ketel, die jammer genoeg van de straatzijde niet zichtbaar is. Een idee is om die ketel juist wel zichtbaar te maken voor het meehelpen om de Stork-gedachte invulling te geven. In het oog springt ook de onbebouwde ruimte met een gemetseld bouwwerk (een krachtcentrale, genaamd H18).
Langs de laan ligt het terrein van de vroegere ketelfabriek van Stork, waar project- ontwikkelaar Van Wijnen pas na 2027 met woningbouw aan de slag gaat. Een idee van bewoonster Danny Plass is om het gebied in de tussentijd in te zaaien met bloemen (in Storkblauw), waardoor een vrolijke en natuurlijke situatie ontstaat met biodiversiteit, bijen en wellicht een tiny-forest.
Brug - Boekelosebrug
De innovatieve Boekelosebrug en industrie Stork Thermeq
Op het voorterrein tussen het Stork Thermeq-complex en de Laan Hart van Zuid staan enkele memorabele attributen, refererend aan het Stork-verleden. De bedoeling is om daar ander Stork-erfgoed (bv. pompen) aan toe te voegen om een verbinding te maken tussen heden en verleden.
Stichting Spoorfietsen heeft in kaart gebracht hoe het oude GOLS-spoor (Gelders Overijssels Lokaal Spoor) ooit vanuit de Achterhoek over het Storkterrein liep tot aan het GOLS-station (nu Indu- strieplein). Het werd later een stuk bedrijfsspoor van Stork. Stichting Spoorfietsen heeft een stuk origineel Storkspoor (rails met stalen dwarsstaven) ter beschikking gesteld aan de stichting Storkiaan. Een idee om nader uit te werken voor dit deelgebied.
Onderwijsinstellingen
Educatie
Rondom het plangebied bevinden zich onderwijsinstellingen, die we willen koppelen aan de uitwerking (van onderdelen) van dit project. Denk aan het ROC (de Gieterij) of TIO Hogeschool Hengelo, maar ook aan Hogeschool Saxion in Enschede. Zo kunnen studenten worden ingezet voor het produceren of plaatsen van objecten op de route, of het construeren van een lichtprojectie.
Ook kunnen studenten Creative Technology van de Universiteit Twente inbreng leveren. Voor de hand ligt om met de Storkroute aansluiting te zoeken bij de Techniekroute, die het ROC de komende jaren wil realiseren. Storkiaan is hierover in gesprek met het ROC.
De CMGT-opleiding van Saxion is een interessante partner voor een studentenproject in het kader van een ‘augmented reality app’. Bezoekers van de route kunnen via zo’n app op hun smartphone de openbare ruimte in historische context ervaren.
De app verbindt situaties en verhalen van vroeger (Storkianen aan het werk, fabrieksgebouwen in bedrijf) met de realiteit van nu. Storkiaan is hierover ook in gesprek met een ervaren uitvoerende partijen.
Faseringen en financiën
Stappenplan
Het Masterplan is een meerjarenplan tot 2030, dat door de inbreng van partners (bewoners, bedrijven, onderwijsinstellingen, gemeente) voortdurend in beweging is. De stichting Storkiaan is zich ervan bewust dat het tijd kost om de gehele route te realiseren, maar heeft op de korte termijn een aantal concrete (haalbare) doelen gesteld in samenwerking met haar partners.
